Odwrócenie tradycyjnego postrzegania przywództwa
Kiedy mówimy, że bycie liderem jest darem służenia innym odwracamy tradycyjne postrzeganie przywództwa jako władzy lub dominacji. Zamiast tego jesteśmy w stanie podkreślić, że polega ono na trosce o innych, na ich wspieraniu i prowadzeniu w sposób, który pozwala im rozwijać się i osiągać cele.
Czym jest przywództwo służebne?
Ta koncepcja jest bliska idei „servant leadership” (w tłum. przywództwo służebne), które zakłada, że lider powinien przede wszystkim służyć swojemu zespołowi czy społeczności.
W takim modelu przywództwa najważniejsze jest dobro innych, a sukces głównie mierzy się tym, jak dobrze wspiera i podnosi tych, którymi się kieruje.
Fundamenty przywództwa służebnego
Autentyczność, empatia i zaangażowanie w dobro ludzi stanowią fundamenty skutecznego i zrównoważonego przywództwa.
W 1970 roku Robert Greenleaf wprowadził do analizy przywództwa pojęcie „przywództwa służebnego”. Ta koncepcja redefiniuje rolę lidera, przedstawiając go jako osobę, która przede wszystkim służy innym, zamiast dążyć do zaspokojenia własnych ambicji władzy czy korzyści materialnych. Przywódca służebny różni się zasadniczo od tradycyjnego menedżera, który może kierować się głównie własnymi interesami i kontrolą nad zespołem.
Idea przywództwa służebnego zachęca liderów do przyjęcia stylu zarządzania opartego na wspieraniu i inspirowaniu członków zespołu do osiągania doskonałości. Taki lider głęboko wsłuchuje się w potrzeby swojego zespołu, wykazując empatię i zrozumienie dla unikalności każdego z jego członków. Posiada także ogromną świadomość samego siebie, co pozwala mu działać autentycznie i skutecznie przewodzić innym.
Zamiast polegać na bezpośrednim kierowaniu i kontroli, lider służebny przekonuje i inspiruje, prowadząc zespół ku wspólnym celom. Buduje kulturę organizacyjną oraz łączy wizję strategiczną (także na poziomie firmowym) z bieżącymi działaniami, przewidując konsekwencje decyzji (lub jej braku) dzięki dalekowzroczności oraz rzetelnym danym.
Jest także zaangażowany w rozwój innych członków zespołu oraz wspiera ich w osiąganiu pełnego potencjału wykorzystując do tego szczery i konstruktywny feedback. Poprzez budowanie zaufania i poczucia wspólnoty tworzy środowisko przyjazne współpracy. Zachęca do brania odpowiedzialności i podejmowanie decyzji przez ludzi, którym przewodzi.
Wyzwania związane z przywództwem służebnym
Przywództwo służebne, choć inspirujące, niesie ze sobą szereg wyzwań, które mogą być trudne do pokonania. W głównej mierze to:
⚖️ Zachowanie równowagi między służeniem a egzekwowaniem – lider nadal musi podejmować trudne decyzje, egzekwować zasady i czasami stawiać wyzwania przed swoim zespołem.
😰 Wysokie ryzyko wypalenia zawodowego – koncentracja na pomaganiu innym może prowadzić do zapominania o własnych granicach czy potrzebach.
🥶 Częsty brak uznania – liderzy mogą spotkać się z brakiem wsparcia, szczególnie w organizacyjnych lub zespołach, które cenią lub przywykły do bardziej kontrolującego i dominującego stylu zarządzania.
🎯 Złożoność decyzji dotyczących priorytetów – np. kiedy potrzeby jednej osoby mogą być sprzeczne z celami zespołu a nawet całej organizacji.
🤕 Możliwość bycia postrzeganym jako „słaby lider” – nacisk na empatię, współpracę i troskę, podnosi ryzyko, że inni postrzegą tego typu liderów jako „zbyt łagodnych” lub „słabych”, zwłaszcza w kulturach pracy lub osób, które cenią, lub wychowały się na autorytarnym podejściu.
Rola relacji w przywództwie służebnym
Przywództwo służebne jest głęboko zakorzenione w budowaniu silnych, autentycznych relacji z innymi. Liderzy tego typu rozumieją, że sukces organizacji zależy od ludzi, którzy ją tworzą, i dlatego inwestują w rozwijanie więzi opartych na zaufaniu, szacunku i wzajemnym wsparciu.
Przywództwo skupione na ludziach to piękny, ale wymagający model współpracy. Wymaga ogromnej samoświadomości, zdolności do zarządzania własnymi emocjami oraz umiejętności planowania, priorytetyzowania i utrzymania równowagi między potrzebami innych a celami organizacji.
Warto także wspomnieć, że taki rodzaj przywództwa osadzony jest w głównej mierze na matrycy relacji. Jest silnie powiązany z interakcjami pomiędzy liderem a członkami zespołu, partnerami, przełożonymi i innymi interesariuszami. Musi uwzględniać różnorodne aspekty relacji z ogromnym naciskiem na budowanie zaufania, komunikację i współpracę.
Korzyści ze stosowania przywództwa służebnego
Przywództwo służebne przynosi wiele korzyści zarówno dla organizacji, jak i jej pracowników. Badanie „Servant Leadership and Non Servant Leadership” z Walden University ScholarWorks porównujące organizacje stosujące ten model zarządzania z tymi, które go nie praktykują, wskazują na znaczące pozytywne efekty w różnych obszarach działalności.
Jednym z kluczowych aspektów jest wpływ na potrójną linię wyników (Triple Bottom Line – TBL), obejmującą rezultaty ekonomiczne, społeczne i środowiskowe. Choć badania nie wykazały statystycznie istotnych różnic w bezpośrednich wynikach finansowych pomiędzy organizacjami, zauważono, że firmy z liderami służebnymi posiadają pięć głónych zalet tego modelu zarządzania:
📈 Wyższa retencja pracowników – organizacje stosujące przywództwo służebne osiągają o 50% wyższy wskaźnik utrzymania pracowników w porównaniu do tradycyjnych modeli zarządzania.
⚡ Zwiększone zaangażowanie i satysfakcja – morale pracowników wzrasta nawet o 82,5%.
🙂 Poprawa obsługi klienta – firmy stosujące przywództwo służebne odnotowują wzrost jakości obsługi klienta o 8%.
💬Lepsza współpraca i komunikacja – sprzyja efektywnej współpracy i efektywności zespołów, co wpływa na wzrost produktywności.
🎗️ Wyższe standardy etyczne i społeczna odpowiedzialność – organizacje zarządzane w tym stylu wyznaczają wyższe standardy etyczne, co buduje pozytywny wizerunek firmy i zwiększa zaufanie interesariuszy.
Podsumowanie
Przywództwo służebne to nie tylko styl zarządzania ludźmi, ale także piękny model oraz filozofia współpracy. Wymaga od lidera głębokiego zaangażowania w dobro innych, umiejętności empatii i gotowości do stawiania potrzeb zespołu na pierwszym miejscu. Chociaż niesie ze sobą wyzwania, a nieumiejętne z niego korzystanie może prowadzić do wypalenia zawodowego, korzyści płynące z takiego podejścia są nieocenione.
Przywództwo służebne to droga do tworzenia miejsc pracy, w których ludzie czują się doceniani, zmotywowani i chcą pozostawać na długie lata.
Zgadzam się z ideą przywództwa służebnego, sam staram się być takim liderem, ale warto zauważyć, że sukces tego stylu w dużej mierze zależy od tego jakich ludzi masz na pokładzie. Osoby, które nie mają wystarczającej wiedzy, samodyscypliny lub odpowiedzialności, mogą sprawić, że lider, który skupia się na wspieraniu innych, szybko się wypali zawodowo. Był już wielokrotnie taki moment w moim życiu gdy powiedziałem sobie – dość.
Taki styl wymaga też dużo szacunku od ludzi, z którymi pracujesz. Dział HR w firmie musi rozumieć taki rodzaj przywództwa gdy prowadzi rekrutacje by przypadkiem nie przyszedł do firmy ktoś kto stanie się koniem trojańskim.
Zdecydowanie się zgadzam z tym co piszesz o działach HR/People. Dobrze jest gdy cała firma żyje taką kulturą wsparcia. Jednak gdy organizacja tego nie ma, istnieje szansa, że taka kultura może w jakimś stopniu wykiełkować oddolnie gdy pojawi się coraz więcej takich liderów.
Jak zwykle świetne przemyślenia. Zgadzam się, że przywództwo służebne buduje zaufanie i lojalność, a lider, który potrafi służyć swojemu zespołowi, stwarza przestrzeń do rozwoju dla wszystkich. Miałam tylko jednego takiego lidera w swoim życiu. To ogromna rzadkość. Całe szczęście pracuję z nim aż do dziś, bo nie chcę tego zupełnie zmieniać. Muszę tylko przykuć większą uwagę do swojego zachowania, bo jeżeli faktycznie czuje się on zbyt mało doceniony to niedobrze. Dziękuję.
Bardzo dziękuję!